سرگرمی به توان بی‌نهایت
مهدی افخمی، سردبیر ماهنامه «سمت مشتری»
در تعاریف رایج، تفریح و سرگرمی در هرم نیازهای بشری در لایه‌های بالایی قرار می‌گرفت، اما با پیشرفت کیفیت زندگی و توسعه جامعه شهروندی، کاهش ارتفاع مشهودی در این هرم برای این نیاز اتفاق افتاده است. این نیاز در نسل معروف به Z، در زمره ضروری‌ترین نیازهاست، بنابراین توجه به این نیاز می‌تواند اهمیتی معادل نیازهای اولیه نظیر خوراک، پوشاک و… داشته باشد.
در عین حالی که تغییر نسل‌ها امری قطعی است، تغییر نوع نیاز نیز در جریان است. این دگرگونی‌ها هم در ضرورت نیاز و هم در صورت نیاز مشهود است. تفریح و سرگرمی دچار هر دو نوع تغییر شده است. اشارات بالا صرفا تغییر در ضرورت بود و اما تغییر در صورت: به عنوان مثال، بخشی از کسانی که در گذشته تفریحی مثل دیدن تئاتر و نمایش را برای سرگرمی انتخاب می‌کردند، با پیشرفت تکنولوژی انتخاب خود را به دیدن فیلم در سینما تغییر دادند، که در چند دهه قبل یکی از پررونق‌ترین سرگرمی‌ها بود. بااین‌حال، رونق صنعت سینما با فراگیری رسانه‌ای مثل تلویزیون نیز دچار تحول شد و عملاً بخشی از جامعه مخاطب خود را از دست داد. هم‌چنان نیز تغییرات مدام در جریان است، به گونه‌ای که ظهور پلتفرم‌های پخش فیلم آنلاین از رسانه‌ای مثل تلویزیون سهم گرفته است. شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های اینترنتی و… مسیر‌های بعدی این تغییرات است. با این مفروضات، می‌توان نتیجه گرفت که اصل نیازی که در گذشته در لایه چهارم از هرم نیازهای مازلو جا خوش کرده بود، امروزه در نسل‌های جدید به لایه‌های پایین‌تر منتقل و از اهمیت بیشتری برخوردار شده است، درحالی‌که صورت آن مدام تغییر می‌کند. همین دو گزاره که در مثال فوق توضیح داده شد، کافی است برای این‌که دریابیم در کسب‌وکارهای مبتنی بر سرگرمی و تفریح، نگاه مدام به جامعه مخاطب و مشتریان باید به عنوان استراتژی اصلی سازمان لحاظ شود. تغییر مدام ذائقه مخاطب و هم‌چنین تغییرات نسل‌ها، اهمیت تحلیل رفتار مشتری را بیشتر نمایان می‌کند. افزایش وفاداری مشتریان در این صنف و صنعت مستلزم نوآوری مداوم است. تبدیل شهربازی‌های جامع به مجموعه‌های موضوعی یا واقعیت مجازی، یکی دیگر از این دگرگونی‌هاست.
در این نوع کسب‌وکارها برنامه‌های وفاداری می‌تواند شناخت بهتری از مشتریان و سلایق آن‌ها را قبل از شکل‌گیری، به متولیان کسب‌وکارها گوشزد کند. یکی از خصوصیت‌های اصلی سازمان‌های فوق، این است که بسیار پیش‌روتر از سایر کسب‌وکارها و در صورت نیاز شاهد بیشترین تغییرات هستند. بنابراین پیش‌بینی رفتار آتی مشتریان در این صنعت بسیار مهم‌تر از نیازهای ضروری است که در سایر صنایع پوشش داده می‌شود. ما در «سمت مشتری» قصد داریم جایگاه برنامه‌های وفاداری و تحلیل رفتار مشتری را در صنعت سرگرمی مورد واکاوی قرار دهیم. بزرگانی از این صنعت افتخار داده و ما را در این شماره یاری داده‌اند که بتوانیم سهمی کوچک در تعالی و رونق کسب‌وکارهای کشورمان داشته باشیم.
