صنعت نشر، تشنه مخاطبشناسی
با چرخش روزگار و دیجیتالی شدن دنیای امروز، بخش عمدهای از مشاغل و صنوف دچار تغییرات شگرفی شدهاند که یا حیاتشان را به انتها رسانده و یا ابهام در بقایشان پدیدار شده است.
کلوبهای کرایه فیلم، کافینتها، آژانسهای کرایه اتومبیل، ارسال نامههای پستی، اطلاعات تلفن نظیر کتاب اول، کتابخانه، نیازمندی روزنامهها و… یا در خاطرهها جای گرفتهاند یا تبدیل به کسب و کارهای جدید شدهاند؛ پلتفرمهای پخش فیلم به جای کرایه فیلم، ایمیل و شبکههای ارتباطی به جای صندوق پستی، تاکسیهای اینترنتی به جای آژانسهای کرایه اتومبیل و…
در دو دهه گذشته، بازار نشر کتاب و مطبوعات نیز به واسطه دیجیتالی شدن، تغییرات گستردهای را تجربه کردهاند؛ هم تسهیل فرآیند را در قالب استفاده از ابزار و امکانات دیجیتالی، درک کردهاند و هم این دگرگونی به تغییر رفتار مخاطبان صنعت نشر منجر شده است. امروزه دستیابی به محتوای یک موضوع در یک کتاب با یک جستجوی ساده اینترنتی امکانپذیر است و حتی میتوان از طریق پلتفرمهای پادکستی، کتاب صوتی نیز تهیه کرد. در دهه شصت و هفتاد، روزنامه بخش جداییناپذیر از زندگی شهروندی بود، ولی امروز سایتهای خبری و اجتماعی، سهم چندصد برابری از درگیری با مخاطب را به خود اختصاص دادهاند.
با این همه تغییرات، ولی همچنان بخش فرهیخته جامعه، خواه از سر نیاز یا عادت، خواه از روی علاقه، کتاب و کتابخوانی بخشی جداییناپذیر از زندگیشان شده است. شاید بتوان عنوان وفادارترین قشر جامعه را به ایشان اختصاص داد. این وفاداری از سنتیترین شیوههای نگهداشت مشتریست. به عبارتی کمتر انتشاراتی را میتوان پیدا کرد که برنامهای مدون جهت نگهداشت مشتریانش اجرا کرده باشد. هنوز در بزرگترین انتشارات کشور هم مخاطب صرفاً مشتریست، در حالی که سلایق در مطالعه، اطلاعات فردی، رفتار خرید و… میتواند به شناختی بینظیر از رفتار آتی مشتری در صنعت نشر منجر شود.
در صنعت نشر بخش کمی از کتابها از طریق انتشارات به فروش میرسد، در حالی که قسمت عمده کتابها از طریق کتابفروشیها و سایتهای فروش کتاب، فروخته میشوند. لذا برنامه وفاداری در این صنعت باید از طریق خود کتاب نسبت به جمعآوری اطلاعات مشتری و مخاطب اقدام کند. اختصاص یک صفحه از کتاب به معرفی برنامههای وفاداری انتشارات میتواند به درگیری بیشتر مخاطب و سازمان انتشاراتی بینجامد که این مهم میتواند سازمان را از سلایق فرد مطلع سازد تا موضوعات و عنوانهای مرتبط را به مشتری معرفی کند.
ما در این شماره «سمت مشتری» قصد داریم با همراهی نامداران صنعت نشر کشور به واکاوی رفتار مشتری بپردازیم. نظرات شما مخاطب عزیز میتواند به غنای بیشتر شمارههای بعدی این ماهنامه بیفزاید.
